PRESBİAKUZİ “ YAŞA BAĞLI İŞİTME KAYBI ”

İlerleyen yaş ile beraber işitme kabiliyetindeki azalma kaçınılmazdır. 65 yaş üstündeki hastaların odyoloji kliniğe geldiklerinde genel yakınmaları “duyuyorum ama anlamıyorum” şeklindedir. İşitme kabiliyetindeki azalma yaşlı hastaların günlük yaşantısında ciddi anlamda sorunlara sebep olmaktadır. Bunların başında ilaçları için kurdukları alarmları, kapı çalmasını, telefonu ve çevrelerindeki insanları duyamamaları sayılabilir. Presbiakuzi tedavi edilmediğinde hastanın kendini sosyal yaşantıdan izole etmesine, iletişim problemlerine, depresyona, bunlara bağlı olarak bunamaya sebep olması muhtemeldir.

Presbiakuzinin oluşumunda kişisel ve çevresel faktörlerin yer almasıyla beraber temel olarak genetik faktörler çok önemli bir yere sahiptir. Ototoksik ilaç kullanmak, travma, romatolojik hastalıklar presbiakuzi oluşumunda etkilidir.

Hastalık, bilateral olarak yüksek frekanslara doğru artan sensörinöral işitme kaybı ile  gözlenen düşük konuşmayı ayırt etme skorlarıyla karakterize olmakla beraber patolojinin meydana geldiği yere ve odyolojik bulgulara göre Schuknecht tarafından 4 ana başlığa ayrılmış daha sonra da bunlara 2 başlık daha eklenmiştir.

1. Sensörinöral Presbiakuzi

İşitmede görev alan destek hücreleri ve tüylü hücrelerin kaybı ile oluşur. Dış tüy hücreleri iç tüy hücrelerinden daha fazla olduğu için daha önce etkilenir ve etkilenimleri daha fazla olur. Bu kaybın en fazla olduğu bölge kokleanın bazal kısmıdır. Bazal kısım yüksek frekanstaki seslere daha duyarlı bir bölge olduğu için hastaların odyogramında yüksek frekanslara doğru dik bir düşüş gözlenen sensörinöral işitme kaybı gözlenir. Konuşmayı ayırt etmede kötüleşme gözlenmez.

1. Nöral Presbiakuzi

Tüy hücrelerin etkileniminden ziyade koklear ve santral işitme yollarındaki spiral ganglionların atrofisi ile oluşan bir presbiakuzi türüdür. Bu sinin hücrelerinin kaybı erken yaşlarda baslar ancak aşamalı olarak devam eder. Bu hasarın hızı genetik faktörlerle ilişkilidir. İşitme kaybı yüksek frekanslara doğru artar. Konuşmanın ayırt edilmesinde hastanın sahip olduğu işitme kaybına göre beklediğimiz skordan daha kötü bir skor elde ederiz.

1. Metabolik Presbiakuzi

Endokoklear potansiyellerin oluşmasını sağlayan stria vaskülarisin hasarı ile ilgili bir durumdur. Bu hücrelerin dejenerasyonu ile endolenf üretimi azalır ve işitmemiz için gerekli olan potansiyal denge bozulmuş olur. Bu bozulma kokleanın orta ve apikal bölümlerinde daha belirgin olduğu için konuşmanın ayırt etmesini bozmayan, simetrik düz tipte bir sensörinöral işitme kaybı ile karşı karşıya kalmış oluruz.

1. Mekanik Presbiakuzi

Kokleadaki mekanik değişimler özellikle bazal kısımda belirgin bir kalınlaşmaya sebep olur. Bu durum yüksek frekanslara doğru düşen konuşmayı anlama skorlarını çok etkilemeyen bir sensörinöral işitme kaybına sebep olur.

1. Mikst Presbiakuz

Her ne kadar presbiakuzi bu 4 ana başlıkta inceleniyor olsa da klinikte karşılaştığımız hastalarda her zaman beklediğimiz bir tablo ile karşılaşamayabiliyoruz. Kokleanın farklı bölgelerindeki hasarlar ile farklı bulgulara rastladığımız hastalar presbiakuzinin birden fazla tipine sahip olarak mikst presbiakuzi ile karşımıza çıkabiliyor.

1. Ara Presbiakuzi

İç kulakta yaşa bağlı birtakım değişmeler gözlemlediğimiz fakat odyolojik anlamda bize net bir işaret göstermeyen hasta grubu ara presbiakuziyi düşündürmektedir. Hücre içi organellerde, sinapslarda, tüy hücrelerinde gözlenen değişikler henüz bize bir odyolojik bulgu göstermemiş olabilir.

Birçok hastada bahsedilen değişiklikler farklı şekillerde gözlendiğinden bu şekildeki sınıflandırma hastalığı daha iyi anlamak ve oluşumunu irdelemek adına kullanılmaktadır. Genel olarak presbiakuzi saptandıktan sonra böyle bir alt tip ile ilişkilendirme durumu klinikte pek görebileceğimiz bir durum değildir.

Yaşa bağlı olarak işitme sistemindeki bu sorun santral sistemdeki işitme sistemine giden uyarıları azalttığından sinirsel bağlantıların etkilenimine sebep olur. Bu sebeple yaşlı insanların işitsel yön tayini yapması, sesin zaman farklılıklarını algılaması, farklı sinyalleri birbirinden ayırma becerisi genç insanlara göre daha zor olmaktadır.

Hastanın bilişsel durumu ve motor becerileri esas alınarak yapılacak olan cihazlandırma ve rehabilitasyon hastanın hem işitsel anlamdaki sorunlarının çözümüne büyük bir katkı sağlayacak hem de sosyal yaşamdaki aktifliğinin ve psikolojik durumunun iyileşmesinde iyi bir rol oynayacaktır. Bu bağlamda, uygun cihazlandırma sonrasında hastaya uygun dinleme koşullarını sağlayacak şekilde düzenlenmiş bir çevresel ortam oluşturmak, dinleme ipuçlarından yararlanmasını sağlamak, motive edici tekniklerle iletişim problemlerini azaltmaya yardımcı olmak hastanın tedavisindeki önemli bir yer etmektedir.

Kaynakça:

●          John Quinlan, (2007), Beware of presbiacusis, Sixoux City Journal.

●          Gates G., Mills H., (2005), Presbycusis, Volume 336, pp 1111-1120.

●          Kim T., Chung J., (2013), Evaluation of age-related hearing loss, Korean Journal of Audiology

●          Güneri A., (2016), Kulak Burun Boğaz Baş Boyun Cerrahisi ,Cilt 2, Ankara

Yazar :  VUSLAT YAVUZ, Bezmialem Vakıf Üniversitesi,Odyoloji 4.sınıf öğrencisidir